Foutenleer van toepassing op winst vaste inrichting

Voor de toepassing van de foutenleer is vereist dat het eindvermogen van een onderneming van het vorige boekjaar niet naar de voorschriften van de wet en overeenkomstig goed koopmansgebruik is vastgesteld. De foutenleer moet voorkomen dat in een dergelijk geval een deel van de bedrijfswinst onbelast blijft of dubbel wordt belast. De foutenleer is ook van toepassing op afschrijvingsfouten.

Een in Nederland gevestigde bv met een vaste inrichting in België heeft bij de vervreemding van een huurrecht een herinvesteringsreserve gevormd. Het huurrecht had betrekking op een in Nederland gelegen supermarkt. De herinvesteringsreserve is afgeboekt op het gebruiksrecht van een in België gelegen woning. Het gebruiksrecht is tot het vermogen van de vaste inrichting gerekend. De bv heeft bij de bepaling van de vrij te stellen winst van de vaste inrichting de jaarlijkse afschrijving op het gebruiksrecht te laag vastgesteld door daarbij rekening te houden met de afboeking van de herinvesteringsreserve. Als gevolg hiervan is de vrijstelling ter voorkoming van dubbele belasting te hoog vastgesteld. De Belastingdienst heeft dat met toepassing van de foutenleer gecorrigeerd.

De bv bestreed de toepassing van de foutenleer. Een fout in de berekening van de vrijstelling ter voorkoming van dubbele belasting heeft volgens de bv geen invloed op de eindbalans van de bv en zou daarom geen fout zijn in de zin van de foutenleer.

De winst van een vaste inrichting wordt vastgesteld naar Nederlandse fiscale maatstaven, waarbij de vaste inrichting wordt beschouwd als een onafhankelijke en zelfstandige onderneming. Daaruit volgt dat de winst van een vaste inrichting wordt bepaald door middel van vermogensvergelijking aan de hand van een fiscale begin- en eindbalans, waarvoor het beginsel van balanscontinuïteit geldt. Door de afschrijvingsfout is het eindvermogen van de vaste inrichting onjuist vastgesteld.

De Hoge Raad is van oordeel dat de foutenleer op een dergelijke fout kan worden toegepast.

Bron: Hoge Raad | jurisprudentie | ECLI:NL:HR:2025:850, 22/00900 | 06-06-2025

Terug